زیبایی های اقیانوس، ماهی بادکنکی ژاپنی

 

دریافت
مدت زمان: 3 دقیقه 40 ثانیه

درس یکم تفسیر موضوعی قرآن کریم

دریافت
حجم: 247 کیلوبایت
توضیحات: پاورپوینت درس یکم

تفسیر موضوعی قرآن کریم

شناخت قرآن

اعجاز قرآن و ابعاد آن

تحریف ناپذیری قرآن

بازشناسی کارکردهای تفسیری فاصله

مقاله 2، دوره 22، شماره 85، زمستان 1396، صفحه 30-53  اصل مقاله (484.59 K)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

شناسه دیجیتال (DOI): 10.22081/JQR.2017.46670.1422

نویسنده

علی اصغر آخوندی 

استادیار دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

فاصله در پایان آیه به دلیل هیمنه و سیطره‌ای که بر محتوای آیه دارد، از جایگاه مهم و حساسی برخوردار است. این جایگاه حتماً در تفسیر آیه تأثیرگذار است. اما سؤال اساسی این است که کارکرد و نقش فاصله در تفسیر محتوای آیه چیست؟ برای دریافت پاسخ، به تفاسیر التبیان، مجمع البیان، المیزان، نمونه و تسنیم مراجعه شده است. در این پژوهش یازده گونه از کارکردهای فاصله مورد شناسایی واقع شد که از مهم‌ترین آنها می‌توان به تقویت و تأیید دیدگا‌های تفسیری و یا نقد و رد آنها، تبیین آیه با کمک فاصله، دفع توهم و ابهام از آیه، دریافت حکم و یا تأیید حکم آیه و یا بیانگر موقتی بودن حکم اشاره کرد. گرچه موضوع این نگارش ابتکاری بوده، اما ضرورت دارد با مطالعه دیگر تفاسیر، به این گونه‌ها افزوده شود.

کلیدواژه‌ها

فاصله؛ تفسیر؛ کارکردهای تفسیری

چالش های ارتباط معنایی فواصل با محتوای آیات

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی اصغر آخوندی 

هیأت علمی دانشگاه صنعتی شاهرود

 10.22051/TQH.2018.15108.1620

چکیده

قرآن کلام حکیم و حکیمانه است. اجزای کلام حکیم در ارتباط با یکدیگر قرار دارند. فاصله نیز در پایان آیه حتما باید در پیوند معنایی وثیق با محتوای ماقبل خود باشد. این ارتباط گاه زودیاب و گاهی نیز دیریاب و نیازمند تأمل و تفکر است. اما در مواردی دشواریاب و به چالشی در تفسیر آیه تبدیل می شود. در این مقاله درصدد یافتن وجوه و چرایی این چالش و آن گاه در پی یافتن راه حل هایی برای برون رفت از آن هستیم. سه وجه چالش را می توان در عدم تناسب صدر و ذیل آیه، اطناب و ترادف و دوگانگی و تضاد در فرجام آیه جستجو کرد. برای برون رفت از چالش نیز باید علاوه بر وسعت بخشیدن به محدوده تفکر و تدبر، به سیاق آیات، جزئیات و ریزه کاری های معنایی واژه ها و ساختار الفاظ توجه بیشتری نمود. این بحث در نشان دادن انسجام و تناسب اجزای آیات قرآن با یکدیگر بسیار راهگشا و ضروری بوده و البته کمتر نیز به آن پرداخته شده است.

کلیدواژه‌ها

• فواصل قرآنی 
 
• پیوند معنایی 
 
• مشکلات فواصل 
 
• چالش فواصل

موضوعات

• تفسیر

رهیافتی به رابطۀ فاصله با قافیه و سجع

رهیافتی به رابطۀ فاصله با قافیه و سجع

محمدعلی مهدوی راد, علی اصغر آخوندی

http://paper.razavi.ac.ir/index.php/quran/article/view/2733

چکیده

«فاصلۀ قرآنی» را به قافیه و سجع تشبیه کرده‌اند. آیا فاصله همچون قافیه و سجع است؟ این مقاله در صدد بررسی ارتباط این سه اصطلاح و شباهت‌ها و تفاوت‌های آن‌هاست. فاصله و قافیه هر دو در پایان مقطع سخن آمده و به آن ضرب‌آهنگ می‌دهند؛ با این تفاوت که آنچه برای قافیه عیب به حساب می‌آید، در فاصله عیب نیست. فاصله و سجع نیز در طول تاریخ، سه ارتباط تباین، اتحاد، و عام و خاص را تجربه کرده‌اند. عالمان کلام در ابتدا وجود هر گونه سجع را در قرآن منتفی دانسته و رابطۀ آن را با فاصله، تباین معرفی کرده‌اند. معدودی نیز به اتحاد عقیده دارند. اما بسیاری از عالمان بلاغت، فواصل دارای حروف همسان را با سجع ممدوح که در آن الفاظ به پیروی از معنا می‌آیند، یکسان می‌دانند. اینان بر این باورند همان طور که قرآن از زبان عربی استفاده کرده، از صنایع ادبی آن نیز بهره برده است؛ پس می‌توان به وجود سجع در قرآن باور داشت.

کلمات کلیدی

فاصله آیات، قافیه، سجع، قرآن، بلاغت.

بررسی تطبیقی تعاریف فاصله قرآنی

http://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_41170_7c8b1d8b290c40722557f0ffc5ea4268.pdf

http://foroughevahdat.mazaheb.ac.ir/article_41170.html

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی‌اصغر آخوندی 

استادیار دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

فاصله، پدیده‌ای قرآنی در پایان آیات است. سخن درباره آن از دوران سیبویه (د 180ق) آغاز گردید، اما رمّانی (د 384ق) اولین کسی بود که به تعریف و بررسی آن پرداخت. از آن زمان تا کنون تعاریف زیادی از علمای فریقین درباره فاصله ارائه گردیده است، اما تعریف جامع و مانعی که به همه ابعاد فاصله پرداخته باشد، یافت نمی‌شود. به دلیل اهمیّت و ضرورت وجود تعریف دقیق، لازم است ضمن بازخوانی و بررسی تطبیقی تعاریف «فاصله قرآنی» آنها را در محک ارزیابی قرار داد، تا شرایط برای ارائه تعریفی صحیح‌تر فراهم گردد. در این راستا پرسشهایی مطرح است که عبارتند از: فاصله قرآنی چیست؟ چرا به این نام خوانده شده است؟ چرا محققان در تعریف فاصله هم‌داستان نیستند؟ چه نقدهایی بر تعاریف آنان وارد است؟ سهم عالمان دو مذهب بزرگ اسلامی در تعریف فاصله چقدر است؟ در این مقاله به بازخوانی، بررسی، تحلیل و نقد تعاریف فاصله پرداخته شده و دلایل تنوع و گوناگونی آنها نیز روشن گردیده است. در نهایت سعی شده است تعریفی دقیق‌تر و جامع‌تر که کاستیها و نقایص تعاریف گذشته را ندارد، ارائه گردد.

کلیدواژه‌ها

• قرآن 
 
• فواصل 
 
• سجع 
 
• رؤوس آیات 
 
• بلاغت

 

فاصله در مجمع البیان و بازشناسی گونه‌های پیوند معنایی آن با آیات

مقاله 1، دوره 8، شماره 31، پاییز 1396، صفحه 9-34  اصل مقاله (846.29 K)

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

علی اصغر آخوندی

استادیار گروه معارف اسلامی، دانشگاه صنعتی شاهرود

چکیده

فاصله پدیده‌ای قرآنی است که نقش مهمی در زیبایی، نظم بخشی و انسجام آیات دارد و لازم است از جهات گوناگون مورد توجه و بررسی قرار گیرد. از جمله منابع مهم برای بررسی این پدیده، تفاسیر است. به دلیل اهمیت تفسیر «مجمع البیان» موضوع فاصله و چگونگی نگرش امین الاسلام طبرسی به این مطلب موضوع این مقاله قرار گرفت. در زمینه فاصله، عنوان‌هایی مانند کارکردها و نقش‌های تفسیری، انواع و چگونگی روابط فاصله به‌ویژه گونه‌های پیوند معنایی آن با محتوای آیه از اهمیت بیش‌تری برخوردار است. از کارکردهای تفسیری فاصله در «مجمع البیان» باید به تقویت و تأیید احتمالات تفسیری، دفع توهم، شبهه و ابهام از آیه و برداشت حکم اشاره کرد. و در ارتباط و پیوند معنایی فاصله با محتوای آیه نیز می‌توان دوازده گونه پیوند معنایی را در این تفسیر بازشناسی کرد که در کم‌تر تفسیری این مسأله مورد توجه قرار گرفته است. در بحث ارتباط فاصله و محتوا در برخی آیات چالش‌هایی وجود دارد که توجیهات طبرسی برای خروج از آن‌ها مورد توجه قرار گرفته است.

کلیدواژه‌ها

فاصله قرآنی؛ کارکردهای تفسیری؛ ارتباط معنایی؛ روابط فواصل؛ چالش‌های فواصل