به نام خداوند بخشاینده ی بخشایشگر
و به یاد ولیّ خدا امام مهدی عج
************
هان ای دل عبرت بین از دیده عبر کن هان
ایوان مدائن را آئینه ی عبرت دان
گه گه به زبان اشک آواز ده ایوان را
تا بو که به گوش دل پاسخ شنوی زایوان
دندانه ی هر قصری پندی دهدت نو نو
بند سر دندانه بشنو زبن دندان
( چند بیت از قصیده ی معروف خاقانی )
تاریخ پرفراز و نشیب زندگی انسان پر است از حوادث و وقایع تلخ و شیرین ، وعوامل صعود و سقوط ، که هر کدام در نوع خود سرنوشت بسیاری از انسان ها را در ابعاد مختلف تحت تأثیر قرار داده است .
یکی از مسائل مهم و مورد توجّه قرآن باز گوئی و بیان قصّه های انبیا و امّت ها و ملّت های گذشته و عوامل رشد و تعالی و یا سقوط و نابودی آن ها، برای عبرت گرفتن از آن ها است .
در آیه ی 111 سوره ی یوسف ع می فرماید :
« لَقَد کانَ فی قِصَصِهِم عِبرَةً لِاُولِی الاَلباب ِ= درقصّه های امّت ها عبرتی است برای خردمندان»
عِبرَت : ازعبر به معنای گذشتن از حالی به حالی است . از معرفت محسوس به معرفت غیر محسوس رسیدن . ودر قصّه ی گذشتگان و افتخارات آن ها نماندن . از گذشته پلی برای آینده ساختن .
در بررسی آیات و داستان های قرآنی ، و جریانات مربوط به علل هلاکت و سقوط امّت ها ، در ابتدا باید به چند نکته ی اساسی توجّه کرد :
1 = براساس آیات قرآن از جمله آیه ی 11 سوره ی رعد که می فرماید :
« اِنَّ اللهَ لا یُغَیِّرُ ما بِقَومٍ حَتّی یُغَیِّرُوا ما بِاَنفُسِهِم = خداوند آن چه را که برای ملّتی قرار داده تغییر نمی دهد مگر آن که خود تغییر کنند »
رشد و تعالی و یا سقوط و هلاکت و افول امّت ها در گرو اعمال آن ها است . سر گذشت امّت هائی که براثر برخی انحرافات و کج رفتاری ها دچار هلاکت شده اند مؤیّد این مطلب است . و بررسی عوامل هلاکت آن ها می تواند در جلوگیری از بروز این تعارض ها در جامعه ی امروز سهم به سزائی داشته باشد .
