بازیابی جهات اهمیت فواصل قرآنی

 

نوع مقاله: مقاله پژوهشی

نویسنده

• علی‌اصغر آخوندی

عضو هیئت علمی گروه معارف اسلامی دانشگاه شاهرود

چکیده

«فاصله» در پایان آیات، پدیده‌ای قرآنی است که تجلیگر اعجاز و بلاغت آن است. دربارۀ این اصطلاح که از زمان سیبویه ( م180ق) برای فرجام آیات به کار رفت تاکنون، کم و بیش بحث شده است؛ اما به نظر می‌رسد هنوز زوایای بسیار زیادی از آن روشن نگردیده است. از جمله این مباحث، بحث اهمیت فاصله در قرآن از نظر نقش آن در اعجاز و بلاغت، کاربرد آن در زمینۀ تبیین محتوایی و تفسیر و ضرب‌آهنگ آن در قرائت است. از این رو سؤال اساسی این است که فاصله در قرآن از چه اهمیتی برخوردار است؟ در این مقاله تلاش شده است با پژوهش در آثار و کتب و با استفاده از سخنان عالمانی که در این زمینه سخنی گفته‌اند، جهاتی از اهمیت این پدیدۀ قرآنی آشکار گردد. از جمله به این موارد می‌توان اشاره کرد: فاصله؛ یکی از وجوه اعجاز قرآن، تجلی بلاغت آن، زینت‌بخش لفظ و معنا در قرآن، عامل تأثیرگذاری در جان‌ها و ... است.

 اصل مقاله 955.58 K

امام رضا (ع) و دفاع از حریم عصمت انبیا و امامان (ع)

به نام خداوند بخشاینده ی بخشایشگر

و سلام بر امام علیّ بن موسی الرّضا (ع )

************

بحث عصمت انبیا و امامان (ع ) ، یکی از مسائل پرگفت وگو و پر چالش قرن ها تاریخ ادیان الهی است . وبا این که از ضروریّات رسالت انبیا و هدایتگری اولیای الهی ، مسئله ی مصون بودن آن ها از هرگونه خطا و اشتباه و گناه است . امّا متأسّفانه در کتب انبیای گذشته ( تورات و انجیل فعلی )، و در روایات اسرائیلی مسلمانان ، خطاها و گناهانی به آن ها نسبت داده شده ، که گاهی از شرور ترین انسان ها انتظار نمی رود .

قرآن در دفاع از حریم این اولیای الهی ، مسائل مختلفی را مطرح کرده ، و در روایات شیعه به ویژه در احتجاجات امام رضا ( ع ) استدلالات منطقی و قوی مطرح شده است .

در ادیان الهی وکتب آسمانی موجود ، هیچ کتابی مانند قرآن ، حریم انبیا و اولیا را چنین پاکیزه ومطهّر از هر گونه گناه و آلودگی مطرح نکرده ، و دربین  گروه های مختلف اسلامی ، هیچ آئینی جزشیعه تا این حد از عصمت آن ها دفاع نکرده است .

حـسرت

 

به نام خداوند بخشاینده ی بخشایشگر

و به یاد امام مهدی ع منجی انسان از حسرت ها

***************

حرف های ما هنوز ناتمام

تا نگاه می کنی

وقت رفتن است

باز هم همان حکایت همیشگی

پیش از آن که باخبرشوی

لحظه ی عزیمت تو ناگزیر می شود

ای ، ای دریغ و حسرت همیشگی

نا گهان چقدر زود دیر می شود

( شعر قیصر امین پور )

*************

حسرت : افسوس یا پشیمانی ویا دریغ ، یک واکنش منفی انفعالی در مقابل نعمت ، یا امتیاز گذشته و از دست رفته است . حسرت یک نوع غم است ، ندامت و اندوه شدید برآن چه از دست رفته باشد ، وامکان باز گشت آن نباشد . به شخص خسته و پشیمان از گذشته ( حاسر و محسور ) می گویند .

دربعضی از تعابیر قرآنی ( یاویلتی ) هم بیانگر حسرت سنگین انسان ها است .

حسرت از ریشه ی حسر ، باکلمه ی حصر و محصور یک تفاوت دارد : حصر به معنای قفس و زندان است .  که درآن بال پرواز و پای فرار بسته نیست . اما در محسور ، انسان حسرت زده گرچه در حصر و زندان نیست امّا مانند کسی است که در گِل و یا باتلاقی فرورفته که اصلاً هیچ امید نجاتی برای او نیست .

چه عواملی باعث حسرت انسان می شوند ؟

در قرآن و روایات و در زندگی فردی و اجتماعی ، حسرت ها به دو گونه ی ( دنیوی واخروی ) تقسیم می شوند . الف : حسرت های دنیوی :